Filmy wojenne należą do najstarszych istniejących gatunków filmowych – i żaden inny podobny nie wywołuje wielu dyskusji. Te dziesięć filmów przedstawia ludzi w sytuacjach absolutnej granicy.
Historię ludzkości przecinają konflikty zbrojne. Historycy naliczyli ponad 14 400 ofiar, które historycznie świadczyły o wojnach. Więc wojny są naprawdę straszne.
W ramach tego rankingu termin „filmy wojenne" jest dość szeroko interpretowany i nie ogranicza się do „filmów antywojennych”. Pod pojęciem „film wojenny” rozumiemy tu wszystkie dzieła filmowe, w których wojna stanowi istotną część akcji – w niektórych przypadkach jako istotne tło. Może to i ma wyjaśniać, w jaki sposób dany utwór filmowy potencjalnie posiada takie cechy i demonstrować im.
10 najbardziej wzruszających filmów wojennych wszechczasów:
1 Lista Schindlera (1993)
Czerwony i martwy
Perfekcjonista Steven Spielberg sfilmował powieść „Arka Schindlera” Thomasa Keneally’ego. Reżyser miał już na swoim koncie takie filmy jak „Hook” czy „Park jurajski”, które można uznać za solidne kino popcornowe, a „Lista Schindlera” opowiada o zagładzie Żydów w nazistowskich Niemczech.
Ale Spielberg zaskoczył swoich krytyków znakomitą adaptacją prawdziwej historii niemieckiego przemysłowca Oskara Schindlera, który w czasie II wojny światowej uratował od śmierci 1200 Żydów w obozie koncentracyjnym Auschwitz.
„ Lista Schindlera ” zdobyła siedem Oscarów, w tym dla najlepszego reżysera i najlepszego filmu.
Jedną z najbardziej przejmujących scen grozy są losy dziewczynki ukrywającej się podczas ewakuacji getta przed niemieckimi żołnierzami.
2 Życie jest piękne (1997)
Wyśmiewaj okropności
Komedia na tle Holokaustu podczas II wojny światowej wydaje się absurdalna i nie na miejscu. Ale Roberto Benigni udowadnia w „Życie jest piękne” w imponujący sposób coś przeciwnego. Nagrodą była nagroda tragikomedia w 1999 roku dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego wraz z Oscarem.
Żydowski księgarz Guido żyje w małym włoskim miasteczku i ostatecznie zdobywa serce ukochanej Dory. Ale po krótkim czasie szczęścia zostają deportowani wraz z jej synem Giosuè do obozu koncentracyjnego. Aby uspokoić swoje dziecko, twierdzi Guido, można sobie poradzić tylko poprzez grę.
Reżyserowi Roberto Benigni, którego ojciec spędził dwa lata w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen, udaje się pod wieloma względami zapewnić imponującą równowagę. Nie tylko wyreżyserował film, ale także wcielił się w sympatycznego Schlitzohra Guido. Dba też o to, by komiczny horror obozu koncentracyjnego nie podważał, a raczej był wyraźniej podkreślany.
3 Czas apokalipsy (1979)
Przerażenie i szaleństwo
Francis Ford Coppola z „Czasem Apokalipsy” dwoma bardzo różnymi szablonami połączonymi w kinowe arcydzieło.
Podczas wojny w Wietnamie kapitan Willard otrzymuje rozkaz sprowadzenia renegata pułkownika Kurtza w celu wyśledzenia, kto zaszył się w Kambodży i nie reagował na polecenia. Zanim jednak dojdzie do spotkania Willarda i Kurtza, widzowie przeżyją w tour de force okropności wojny i głębiny ludzkiej duszy.
Jedną z najbardziej pamiętnych i przejmujących sekwencji – z zaledwie dwoma Oscarami za doskonały dźwięk i film do kamery – jest z pewnością atak helikoptera na wietnamską wioskę, któremu towarzyszy muzyka z „Przejażdżki Walkirii” Richarda Wagnera. Szaleństwo wojny jest szczególnie dobrze udokumentowane przez pułkownika Kilgore’a i jego irracjonalne polecenie surfowania w środku ostrzału.
4 Upadek (2004)
Szaleństwo z bliska
Oliver Hirschbiegel wystawił „Upadek” na podstawie scenariusza Bernda Eichingera, opartego na różnych źródłach, m.in. na tytułowej pracy historyka Joachima Festa. Film był nominowany w 2005 roku do Oscara.
Film przedstawia upadek III Rzeszy. Prezentacja koncentruje się na wydarzeniach w berlińskim Führerbunker (bunkrze Hitlera) w ostatnich dniach wojny. Jednak w filmie pojawia się wiele czołowych postaci reżimu nazistowskiego.
Film prowadzi widza przez ciasnotę bunkra i perspektywę panujących w pobliżu warunków. Wspaniały Bruno Gans, który wcielił się w Hitlera w epickiej roli.
Corinna Harfouch jest przekonująca w roli oszukanej Magdy Goebbels, która zabija swoje dzieci, zamiast pozwolić im dorastać w świecie bez narodowego socjalizmu.
5 pluton (1986)
Żołnierze to mordercy
Dwadzieścia pięć lat temu Oliver Stone wyreżyserował „Pluton” jako jeden z najbardziej udanych i najlepszych filmów wojennych o Wietnamie, do którego napisał także scenariusz. Dzieło zostało nagrodzone Oscarami w kategoriach Film, Reżyseria, Montaż i Dźwięk.
„Pluton” ilustruje trudną rzeczywistość wojny w Wietnamie na przykładzie pierwszego nieco naiwnego żołnierza, Chrisa Taylora. Ostatnim punktem kulminacyjnym filmu jest niszczycielski atak Armii Ludowej Wietnamu Północnego.
Oliver Stone pokazuje wszechobecną śmierć i żołnierzy, którzy jakby stracili wszelkie skrupuły. Zabijają nie tylko wrogich bojowników, ale także cywilów. Niektórzy próbują swoich lekkomyślnych popędów seksualnych zaspokoić lub znieść rzeczywistość tylko za pomocą narkotyków.
6 Pełna metalowa kurtka (1987)
Szkolenie wojenne i doświadczenie wojenne
Pierwsza część filmu opisuje bezlitosne musztry, jakie rekruci muszą znosić w amerykańskim obozie szkoleniowym na Islandii Parris. Nie odbywa się to bez poświęcenia. Następnie akcja zostaje nagle przeniesiona do Wietnamu. Pomimo zmiany lokalizacji, istnieje kilka podobieństw między dwiema pozornie bardzo różnymi częściami filmu.
Stanley Kubrick stworzył w „Full Metal Jacket” kilka przejmujących sekwencji, które do dziś pozostają w pamięci widzów i kwestionują wojnę bardziej subtelnie niż wiele innych filmów tego gatunku.
7 Szeregowiec Ryan (1998)
Skoncentrowane horrory wojny
Steven Spielberg w „Szeregowcu Ryanie” przedstawił okropności drugiej wojny światowej.
Film otrzymał pięć Oscarów za najlepsze zdjęcia, najlepszą reżyserię, najlepszy montaż, najlepszy dźwięk, a także najlepszego montażystę efektów dźwiękowych.
Sztab Generalny USA wysyła specjalny zespół do bezpiecznego powrotu żołnierza Jamesa Ryana. Trzech braci Jamesa poległo już wcześniej za służbę ojczyźnie. Więc James musi zostać odnaleziony i bezpiecznie odesłany do domu.
Z perspektywy pojedynczych żołnierzy widz niemal wszędzie doświadcza masowego gradu kul i wszechobecnej śmierci.
8 Johnny ma swoją broń (1971)
Żywy, ale martwy
Na podstawie powieści „Johnny Got His Gun”. Film pojawił się dopiero w oficjalnym programie Festiwalu Filmowego w Cannes. Następnie otrzymał Wielką Nagrodę Jury.
Film przedstawia losy młodego Johnny’ego, który już jako dziecko jest zafascynowany bronią. Wraz z przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej zgłosił się na ochotnika do służby wojskowej i otrzymuje sarkastyczny tytuł „Johnny dostał swoją broń”. Na polu bitwy jest ranny, przeżył, ale ciężko ranny.
Pokazano chwytanie się losu głównego bohatera. Harry nie umiera, ale to, co z tego wyniknie, jest prawdopodobnie gorsze niż śmierć. Z powodu masywnych obrażeń przeżył jako zwykły tułów bez rąk i nóg.
Ponadto jest pozbawiony większości zmysłów i nie słyszy, nie czuje zapachu, nie widzi, a nawet nie mówi. Jest więc prawie całkowicie odizolowany od świata zewnętrznego, ale wciąż w pełni świadomy. W tym celu, w przeciwieństwie do prób świata zewnętrznego, aby go wykorzystać, podczas gdy on chce tylko umrzeć.
9 But (1981)
Wojenna klaustrofobia
Trzy dekady temu Wolfgang Petersen nakręcił „Łódź” na podstawie powieści Lothara-Günthera Buchheima. W obsadzie znajdują się znani artyści, tacy jak Jürgen Prochnow, Klaus Wennemann, Herbert Grönemeyer Jan Fedder, Martin Semmel Rogge, Claude-Oliver Rudolph i Uwe Ochsenknecht.
Ten niemiecki film był nominowany do sześciu Oscarów. Akcja filmu rozgrywa się głównie na U-boocie U 96. Został on wysłany w czasie II wojny światowej w celu zniszczenia wrogich statków handlowych i konwojów. Ale te cele są dobrze chronione i wkrótce U 96 i załoga stają w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa.
Wolfgang Petersen wyreżyserował klaustrofobiczny ucisk w brzuchu U 96 w niezwykle imponujący sposób. Szczególnie przejmująca walka o przetrwanie załogi jest ukazana, gdy łódź tonie w niekontrolowany sposób, grozi rozerwaniem i kończy się powietrze do oddychania.
10 ścieżek chwały (1957)
Absurd wojny
Wczesne dzieło Stanleya Kubricka „Paths of Glory” nawet po pięciu dekadach nie straciło nic ze swojej fascynacji. Film powstał wówczas za jedyne 900 000 USD w Monachium (Niemcy) i jest uważany za klasykę gatunku.
Wiele filmów wojennych dotyczy zbrodni żołnierzy w terenie. „Paths of Glory” ukazuje jednak absurd wojskowego przywództwa. Rozkazy wydawane są bez większej wiedzy. Najbardziej przejmującą sceną jest z pewnością egzekucja trzech niewinnych żołnierzy.